Đám tang của những vĩ nhân

Vốn đã định khép lại không viết về đám tang tướng Giáp nữa nhưng sáng 10 tháng 9, trên đường đi làm. Thấy một cụ già, mặc quần áo bộ đội, đội mũ cối, ngực đầy huân chương, ngồi giữa hai người con gái (chắc là con út hoặc cháu của ông) đi viếng đại tướng. Ông nội tôi, người đã từng là dân công tải gạo ở Điện Biên Phủ, nếu còn sống chắc cũng bảo tôi đèo cụ đi viếng. Em họ của ông nội, người làm cao nhất trong họ Nguyễn Đình nhánh Phú Thọ, từng làm tá (rồi sau này là tướng) dưới quyền tướng Giáp chắc cũng có mặt trong đoàn người đến viếng ông. Chợt xúc động nên mò vào màn phím.  Có những điểm giống nhau giữa đám tang của những người làm được nhiều việc cho đất nước, cho xã hội. Đó chính là sự tôn trọng của người dân. Có câu, nhân dân không thờ sai ai bao giờ. Ngẫm đúng lắm.

Về nơi cuối trời

Ngày 1 tháng 6 năm 1885 đã diễn ra một trong những sự kiện vĩ đại nhất trong lịch sử thành phố Paris: hai triệu người đã đến tiễn đưa nhà văn Victor Hugo vào điện Panthéon. Nước Pháp tiếc thương người con kiệt xuất của mình: “Tài năng của ông bao trùm cả thế kỷ chúng ta đang sống. Nhờ ông, nước Pháp được rạng danh trên toàn thế giới.” Thượng viện Pháp còn thông qua một dự án luật cho phép đưa di hài của nhà văn vào điện Panthéon nơi vốn dành cho vĩ nhân mà cả đất nước biết ơn. Dù thời điểm đưa di hài từ nhà riêng của nhà văn ra quàn dưới Khải Hoàn Môn được giữ kín nhưng đám đông đã đợi trước cổng nhà ông suốt đêm. Một nhà văn Pháp viết: cả Paris đổ ra hai bên đường nơi đoàn xe đi qua. Những chỗ còn lại vắng như sa mạc. Thảng hoặc mới có vài bóng người di chuyển trên những con phố vắng lặng; không xe ngựa qua lại; không cửa hàng nào mở cửa; đâu đâu cũng thấy tấm biển “quốc tang, đóng cửa”. Lễ đài của đám tang được chính KTS Garnier (thiết kế Opera de Paris) vẽ kiểu. Apothéose (phong thần / phong thánh) là từ được nhắc đến trên mọi nẻo đường của Paris thời ấy.

Ông viết di chúc:

Tôi tặng năm mươi nghìn phrăng cho người nghèo.

Tôi muốn được đưa ra nghĩa trang trên chiếc xe tang của họ.

Tôi khước từ mọi lời điếu của tất cả các nhà thờ.

Tôi xin một lời khấn nguyện cho mọi kiếp người.

Tôi tin vào Chúa.

VICTOR HUGO.

Trên đây là đoạn miêu tả nước Pháp trong ngày quốc tang của văn hào Victor Hugo. Một trăm hai mươi tám năm sau, ở phía bên kia đại dương, người ta có thể cũng trông đợi một đám tang được đám đông tôn vinh đến thế.

31 tháng 8 năm 1997,  hàng trăm nghìn bó hoa tưởng nhớ công nương Diana (vương quốc Anh) vì công đức từ thiện của bà (xem phim The Queen http://en.wikipedia.org/wiki/The_Queen_%28film%29 ) ;

1 tháng 4 năm 2000, hàng nghìn người lặng lẽ đội mưa đưa tiễn nhạc sỹ Trịnh Công Sơn. Chẳng cần danh hiệu nào nhưng chỗ đứng của ông trong lòng công chúng là không gì thay đổi được (http://www.youtube.com/watch?v=uKHv7kMxJlg ).

2 tháng 9 năm 1969, hàng triệu người dân Việt Nam đã khóc thương vị cha già dân tộc ra đi (http://www.youtube.com/watch?v=6l8GBmevwXs ) và nay, có lẽ là lần cuối cùng trong lịch sử, nhân dân Việt Nam lại khóc thương một vị anh hùng dân tộc ra đi như thế.

Vĩnh biệt ông “vị tướng của hòa bình”.

(http://www.humanite.fr/monde/vo-nguyen-giap-je-suis-un-general-de-la-paix-non-d-550584)