Hồi còn sinh viên, chúng tôi có may mắn là những người có thời gian và niềm đam mê với văn học để nghiến ngấu những tác phẩm của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp. Alliance Francaise de Hanoi hồi giữa những năm 1990 thực sự là một ốc đảo của những nghệ sỹ đương đại tiên phong thời ấy. Văn có Nguyễn Huy Thiệp, Lê Minh Khuê, Võ Thị Hảo, Y Ban, mỹ thuật có Gang of five, bộ ba họ Nguyễn, Trương Tân,...Sinh viên bọn mình được lợi bao nhiêu từ những hoạt động văn học, nghệ thuật sôi nổi ấy. Nguyễn Huy Thiệp cũng có nhiều lần xuất hiện ở đó.
Hồi năm 2003, may mắn mình được tham gia tổ chức buổi gặp gỡ văn học tại L’Espace với phần đọc trực tiếp trên sân khấu của nhà văn với tác phẩm Hạc vừa bay vừa kêu thảng thốt. Lần đầu tiên được nói chuyện lâu lâu với chú là ở…Paris năm 2005 sau khi chén đẫy một tô (gọi là chậu phở mới đúng) ở quận 13 mình nhớ là cùng dịch giả Dương Tường. Ở Pháp, vào các nhà sách lớn thấy tên sách của chú không khỏi thấy tự hào, xúc động.
Hôm nay, ngồi đọc lại một loạt tác phẩm của chú, thấy vẫn như xưa, một cảm giác cay đắng của Tướng về hưu, sự bất lực trong Con gái thủy thần, sự ấm ức trong Những người thợ xẻ, sự ma mị trong Hạc vừa bay vừa kêu thảng thốt… những câu chuyện lịch sử được ông khoác lên những tầng lớp ý nghĩa mới, đề cập đến những ung nhọt của thời thế đương đại khiến người đọc không thể không suy nghĩ và liên tưởng. Có lẽ ấn tượng nhất, với mình lại là Chuyện ông Móng, về số phận lẽ ra phải dành cho của những kẻ nói lời không giữ lấy lời.
Sau này, gặp chú vài lần ở nhà họa sỹ Lê Thiết Cương, chú kiệm lời và cảm giác của mình là lúc nào chú cũng buồn.
Đi nói chuyện với các bạn trẻ mình vẫn lấy ví dụ về nhà văn Nguyễn Huy Thiệp gần 40 tuổi mới thành danh nên cứ bình tĩnh mà đi - “chỉ sợ mình không có tài, đừng sợ người ta không biết đến mình” như của nhạc sỹ Dương Thụ nói trong cuốn Cà phê mưa.
Vĩnh biệt ngòi bút sắc sảo bậc nhất thời văn học Đổi mới, trong đầu mình hiện lên một câu nói: Ngòi bút mạnh hơn gươm giáo (the pen is mightier than the sword).
#Nguyen_Huy_Thiep_Hac_vua_bay_vua_keu_thang_thot
