”Người khách lạ” là một vở kịch của tác gia Eric Emmanuel Schmitt Pháp đương đại nổi tiếng. Trong đó, một trong những bộ óc lỗi lạc nhất của loài người thế kỷ 20, Sigmund Freud bị đặt trong một hoàn cảnh tuyệt vọng khi con gái của ông bị quốc xã bắt đi và ông không có tin tức gì. Một người khách lạ đột nhiên xuất hiện trong phòng làm việc của ông và tự xưng là Chúa Trời - với Freud một người không tin vào Tôn giáo và giải thích sự ra đời của các vị thần. Trong lúc tuyệt vọng, Freud đã tin đó là Chúa trời. Vào lúc tuyệt vọng, khi khoa học không có lời giải, tôn giáo lại làm được điều ấy.
(Nguyễn Đình Thành dịch, xuất bản trên tạp chí Lửa Thiêng, lời bạt của dịch giả Phạm Vĩnh Cư).
Thế giới năm 2022.
Nhiều nơi thờ phụng bị đóng cửa trên toàn thế giới: chùa chiền, nhà thờ, nhà nguyện đóng cửa. Thầy dòng, nhà sư, giáo sỹ các cấp đều đeo khẩu trang, hạn chế tụ tập đông người. Cầu nguyện các đấng siêu nhiên không bảo vệ các tín đồ khỏi sự tấn công của virus. Lời của các nhà khoa học đã được lắng nghe hơn các chức sắc tôn giáo, như tác giả best seller - Yuval Harari - nhận định về đại dịch Co. vid. Khoa học có lẽ đã cho người ta nhiều niềm tin hơn.
Học hành, giải trí, du lịch, mua sắm, ẩm thực, thể dục, thể thao…chuyển đi chuyển lại giữa online và offline. Hàng tỷ người, có lúc đến một nửa nhân loại phải ngồi nhà 2 tuần nếu không có tờ A4 chứng nhận gì đó. Người ta vừa tập thể dục vừa nhìn vào màn hình, người ta nghe opera trên smart TV ở nhà, người ta cất bếp đi và gọi đồ ăn cho cả tuần, người ta đi thăm bảo tàng trên mạng, người ta đạp xe ngay cạnh giường ngủ trong lúc đeo kính thực tế ảo, người ta tụ tập đông người, xuống đường phản đối việc cách ly xã hội và cấm tụ tập đông người, người ta du lịch bằng cách ở cách ly trong resort ở nước này rồi quay về nước mình ở trong một resort khác,…Biết bao doanh nghiệp phá sản nhưng cũng có biết bao doanh nghiệp kiếm thêm được hàng tỷ đô hoặc thay đổi hoàn toàn business model hay cách vận hành. Nhiều loại hình giải trí mới xuất hiện nhưng cũng có nhiều người bị căng thẳng hơn, nhiều cặp đôi tan vỡ hơn, nhiều bạo lực hơn, cô đơn hơn, nghi kị và phân biệt đối xử nhiều hơn, cuộc sống ở Mỹ, ở châu Âu hóa ra có những lúc không bằng Việt Nam….Thế nhưng thế giới cũng yên bình hơn, người ta tạm gác chiến tranh lại để lo cho sự sống; người ta ra đường ít hơn vì thế ít tai nạn hơn, trái đất yên tĩnh hơn.
Các vấn đề mới nảy sinh trong quan hệ quốc tế: đóng cửa biên giới, các chính sách và quota nhập cảnh liên tục thay đổi, có nước thừa vaccine, dân không thèm tiêm, xuống đường biểu tình; có nước không có tiền hoặc không tiếp cận để mua được,…ngay trong cả một quốc gia, ai sẽ là người được tiêm trước tiêm sau, ai được phát thuốc kháng virus cũng là vấn đề đau đầu.
Người già có khả năng tiếp cận hạn chế với công nghệ và các ứng dụng online thấy cuộc đời trở nên phức tạp hơn bao giờ hết. Việc ở nhà quá lâu hay mất hy vọng vào tương lai hoặc kiệt quệ kinh tế dẫn đến các thương tổn về tâm lý. Quan điểm về thành công, về hạnh phúc, về sự rảnh rỗi hay bận rộn, làm việc toàn thời gian hay chia nhỏ thời gian làm việc ra thành từng “miếng nhỏ” rồi bán, nói chuyện nhiều trên mạng cũng làm biến dạng cách con người giao tiếp. Trước đây người ta nói đến kế hoạch năm, kế hoạch tháng, đi làm hàng ngày. Bây giờ người ta nói wait and see, xem tình hình dịch thế nào đã, trước mắt ngày đi, ngày nghỉ đã. Tương lai vừa không thể dự đoán, vừa mơ hồ, vừa không chắc chắn.
Thế giới luôn thay đổi duy chỉ có một điều không bao giờ thay đổi đó là sự thay đổi và bây giờ, Co. vid đã thay đổi ngay cả sự thay đổi.
