XU HƯỚNG TMĐT 2026: XUYÊN BIÊN GIỚI, QUA MXH VÀ MỞ RỘNG VỀ NÔNG THÔN

XU HƯỚNG TMĐT 2026: XUYÊN BIÊN GIỚI, QUA MXH VÀ MỞ RỘNG VỀ NÔNG THÔN

Đâu là lý do khiến hàng loạt người nổi tiếng vướng lùm xùm thậm chí vào vòng lao lý liên quan tới livestream? Thương mại điện tử (TMĐT) sẽ bùng nổ từ năm 2026, các KOL, KOC cần hoàn thiện kỹ năng nào để đón làn sóng này?

Ông Nguyễn Tuấn, Chuyên gia Công nghệ - Truyền thông - Thương mại điện tử trao đổi cùng ông Nguyễn Đình Thành, Chuyên gia Truyền thông, đồng sáng lập ELITE PR SCHOOL về xu hướng thương mại điện tử và về làm thế nào để KOL/KOC có thái độ tốt, kỹ năng tốt, kiến thức tốt để không vi phạm pháp luật hướng tới môi trường thương mại điện tử trong sạch hơn.

Năm ‘quả tạ’ với KOL/KOC

Ông Nguyễn Đình Thành: Tôi nghĩ năm 2026 sẽ là năm của các KOL, KOC và thương mại điện tử. Tôi nhớ, ông Nguyễn Tuấn làm thương mại điện tử từ lâu. Một loạt các sàn thương mại điện tử của Việt Nam ra đời nay không còn tồn tại. Theo ông, đâu là lý do mà các sàn thương mại điện tử chết?

Ông Nguyễn Tuấn: Có khá nhiều lý do dẫn tới sàn thương mại điện tử ở Việt Nam suy tàn. Nguyên nhân đầu tiên là ít tiền hơn các sàn ngoại. Các sàn ngoại họ đầu tư đến hàng trăm triệu USD để tham gia cuộc đua trong TMĐT.

Thứ hai, các sàn TMĐT ở Việt Nam không có các yếu tố mới. Họ hầu như là làm theo mô hình nào đó đã thành công trên thế giới. Ví dụ như bắt chước Amazon, Alibaba. Khi không có yếu tố mới, cộng với việc không đủ tiềm lực tài chính để duy trì cuộc đua dài hạn thì sẽ hụt hơi rồi tàn lụi.

Thứ ba là bối cảnh thị trường. Trước đây, hệ sinh thái hỗ trợ cho TMĐT Việt Nam cũng còn nhiều hạn chế. Ví dụ như logistic chưa thể hoàn thiện như bây giờ. Rồi hạ tầng về thanh toán, các khả năng về công nghệ. Mặt khác, giai đoạn đó niềm tin của khách hàng cũng chưa hoàn toàn đặt vào việc mua sắm online. Thế nên, giờ chỉ còn lại những sàn thương mại điện tử quốc tế. Việt Nam ta còn Tiki nhưng thị phần chỉ còn dưới 1%. Hai “tay to” đang đua song mã là TikTok Shop và Shopee.

Ông Nguyễn Đình Thành: Thương mại điện tử phải có các yếu tố như tài chính, lòng tin, logistic, thói quen và hạ tầng thanh toán như ông vừa nói. Những nền tảng đó giờ đã khá là tốt. Theo ông, yếu tố quan trọng khác là influencer marketing hay những KOL/KOC vào thời điểm cách đây 10 năm hay 20 năm có khác gì so với bây giờ?

Ông Nguyễn Tuấn: Tôi nghĩ đã rất khác. Trước đây, Việt Nam chưa hình thành thị trường KOC. Thời điểm đó, chủ yếu người nổi tiếng KOL trong giới Showbiz là chính. Nhưng trong 4-5 năm trở lại đây, đã hình thành lực lượng KOC.

Bây giờ, người mua cũng được dẫn dắt bởi các KOC rất nhiều vì KOC được cho là những người đã trải nghiệm sản phẩm. Tuy nhiên, vấn đề là tôi thấy thị trường KOC thời gian vừa qua cũng rất hỗn loạn.

Ông Nguyễn Đình Thành: Nếu nhìn lại, nhiều người gọi 2025 là “ năm quả tạ” của các KOL, KOC. Nhưng tôi lại không thấy ngạc nhiên. Tôi nghĩ, nó lớn nhanh quá so với khả năng. Việc kiếm được quá nhiều tiền trong một khoảng thời gian và quá dễ dàng cũng dẫn đến việc người ta mất cảnh giác. Và đó là lúc họ để lòng tham cuốn đi.

Thứ nhất, rất nhiều người trong giới KOL/ KOC không kiềm chế được lòng tham. Họ đã bỏ qua rất nhiều bước an toàn cần phải có. Họ kiếm lời gần như là bằng mọi giá.

Thứ hai, bản thân họ cũng thiếu kiến thức về pháp luật. Như ông nói trong phần đầu, đó là nền tảng thương mại và thanh toán ở Việt Nam rất khác so với cách đây 10 năm. Bây giờ mọi giao dịch đều có thể được truy vết. Người ta chỉ cần ra một lệnh theo đúng số căn cước công dân là biết ngay bao nhiêu tiền chảy ra, chảy vào.

Thứ ba, sự bùng nổ của TMĐT quá nhanh khiến nhiều người quá chóng nổi tiếng. Trong khi những điều kiện cần chuẩn bị cho sự nổi tiếng ấy, họ chưa sẵn sàng.

Cuối cùng, tôi nghĩ đấy chính là sự thiếu minh bạch. Tức là khi có vấn đề thì tìm cách lấp liếm đi. Với sự phát triển công nghệ cộng với việc cư dân mạng sau 10 năm sử dụng liên tục đã lão luyện hơn. Khi có một vấn đề thì mức độ lan truyền rõ ràng nhanh hơn rất nhiều. Nói cách khác là người tiêu dùng đã trưởng thành hơn.

3 xu hướng định hình TMĐT từ 2026

Ông Nguyễn Đình Thành: Sang năm 2026, theo ông, xu hướng nổi trội của TMĐT mà những người làm nghề này phải chú ý đến là gì?

Ông Tuấn Nguyễn - Chuyên gia Công nghệ - Truyền thông - Thương mại điện tử
Ông là một trong những người tiên phong TMĐT tại Việt Nam, từng giữ chức Phó TGĐ VCCorp và Chủ tịch eCAP Holding. Ảnh: Đức Huy

Ông Nguyễn Tuấn: Khi thị trường mạng xã hội bùng nổ thì nó tạo ra lớp KOL/KOC đông đảo. Có ba xu thế thấy rõ:

Thứ nhất, sự phát triển TMĐT qua mạng xã hội và livestream. Mạng xã hội sẽ tạo ra trải nghiệm mua hàng khá xuyên suốt thông qua các short video và các buổi livestream. Xu thế livestream sẽ thực sự bùng nổ trong năm 2026 và 2027 trong bối cảnh, các quy định, chỉ dẫn của cơ quan chức năng rõ ràng hơn. Sắp tới, chúng ta sẽ chứng kiến các lực lượng khác tham gia. Ví dụ, các mẹ bỉm sữa có thời gian rảnh hoặc các bạn dân văn phòng… đều có thể tham gia livestream trên mạng xã hội để bán hàng.

Thứ hai, lượng khách hàng trong TMĐT cũng sẽ bùng nổ hơn. Trước đây, TMĐT chỉ phổ biến ở các thành phố lớn, đặc biệt là Hà Nội và TP.HCM. Nhưng giờ sẽ là ở hầu hết các tỉnh thành có hạ tầng logistic hoàn chỉnh. Thời gian giao nhận hàng hóa sẽ nhanh hơn, thậm chí có thể giao nhận trong ngày. Điều này giúp cho TMĐT lấn thêm về các vùng nông thôn, vùng sâu vùng xa.

Thứ ba, xu hướng TMĐT xuyên biên giới. Xu hướng này không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn cầu cũng sẽ thực sự bùng nổ. Rất nhiều bạn làm TMĐT ở Việt Nam mang sản phẩm bán ra toàn cầu. Ngược lại, người Việt Nam có thể mua bất kỳ sản phẩm của một quốc gia nào đó trên thế giới. Nó hoàn toàn đơn giản, không bị các rào cản về địa lý như trước đây.

Tôi cũng muốn nói thêm, khi lực lượng tham gia bán hàng livestream tăng sẽ có người làm tốt, có người kém hiểu biết. Vấn đề này cơ quan chức năng cũng đã nhận thấy rõ. NetSpace vừa có hợp tác với Trung tâm Đo kiểm phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử ( TIMC) của Cục Phát thanh Truyền hình và Thông tin Điện tử. Đó là sự kết hợp giữa nhà nước và doanh nghiệp cùng đứng ra để tạo ra những khóa học cho những người tham gia livestream.

Sự việc hoa hậu Thùy Tiên, Hằng Du Mục và Quang Linh Vlog là một trong những vụ việc điển hình về "năm quả tạ" với các KOL/KOC tham gia livestream bán hàng. Ảnh cắt từ clip.

Ông Nguyễn Đình Thành: Tôi nghĩ, cũng đã đến lúc phải chuyên nghiệp. Ở Trung Quốc, livestream đã được coi là một nghề từ lâu. Khi được coi là một nghề thì sẽ có những quy định của pháp luật về nghề đó cũng như những tiêu chuẩn đạo đức.

Tôi nghĩ rằng bây giờ là KOC cũng cần phải đáp ứng được các yêu cầu này. Thứ nhất, phải có thái độ tốt (Attitude). Thứ hai là có kỹ năng tốt (Skill). Thứ ba là kiến thức vững (Knowledge). Ở nước ta, kỹ năng có vẻ đang tốt nhất, kiến thức là yếu nhất. Mặt khác, theo tôi, ba điều mà bất cứ một KOL/KOC nào cũng cần chú ý là:

Minh bạch: Minh bạch không còn chỉ là thái độ nữa mà còn sẽ trở thành một phong cách sống, phong cách làm việc. Phải nói thật với khách hàng.

Sự hiểu biết về pháp luật: Ngoài việc hiểu về các quy định về nộp thuế thu nhập cá nhân, khai báo thuế doanh nghiệp, truy xuất nguồn gốc, người làm KOC phải hiểu thêm về thuần phong mỹ tục Việt Nam.

Cuối cùng là xu hướng cộng sinh: Tức là doanh nghiệp và người livestream phải hợp tác với nhau. Đây là sự cộng sinh giữa doanh nghiệp và các nhà sáng tạo nội dung.

Về khóa học hợp tác, ông thấy làm thế nào để các khóa đạt được các yếu tố này? Nên có nội dung gì để cho người học nắm vững được cả thái độ, cả kiến thức và kỹ năng?

Ông Nguyễn Đình Thành Chuyên gia Truyền thông, Đồng sáng lập ELITE PR SCHOOL Nghiên cứu sinh tiến sỹ Truyền thông thúc đẩy tiến trình chuyển đổi số, dịch giả tiếng Pháp. Ảnh: Đức Huy

Ông Nguyễn Tuấn: Nội dung giáo trình dự kiến sẽ có ba phần chính. Một là các kỹ năng (cử chỉ, tương tác khách hàng, lời nói để thu hút). Thứ hai là về đạo đức nghề. KOL/KOC phải thể hiện được đạo đức nghề nghiệp khi tham gia livestream bán hàng. Còn về am hiểu pháp luật, các khóa học sẽ có những người thuộc các cơ quan chức năng đứng lớp. Họ nói về những quy định thuế, quy định về xuất xứ, nguồn gốc, hàng hóa…

Tài năng của các bạn KOL/KOC phải đi với trách nhiệm với xã hội và chính bản thân họ. Điều này tạo ra được môi trường TMĐT thực sự trong sạch, tránh những vụ lùm xùm như thời gian qua. Nhiều bạn KOC thời gian qua “nằm im” vì sợ chưa nắm kỹ được những quy định mà vô tình làm sai. Khi tham gia những khóa đào tạo, những chỉ dẫn như vậy là lợi thế để các bạn ấy mở rộng sự nghiệp.

Ông Nguyễn Đình Thành: Như vậy, sang năm 2026 chúng ta sẽ tập trung vào TMĐT, vào vai trò của các KOL/KOC, cung cấp cho họ có thái độ tốt, kỹ năng tốt nhưng đặc biệt là kiến thức tốt để không vi phạm pháp luật. Từ đó, hướng tới môi trường TMĐT trong sạch hơn.

https://gocnhinmoi.vn/xu-huong-tmt-2026-xuyen-bien-gioi-qua-mxh-va-mo-rong-ve-nong-thon-74360