Phó An My và Bốn giá đồng

Khi giọng hát vang lên trong màn đêm tuyệt đối mở đầu cho đêm nhạc, khán giả không khỏi hồi hộp. Với những người đầu tiên xem chương trình, sự kết hợp giữa một nhạc cụ phương Tây với những di sản dân gian của Việt Nam không khỏi gây sự tò mò. Những người đã tham dự buổi biểu diễn trước đó tại Rạp Công Nhân thì tò mò không biết My và bạn diễn còn có thể làm gì để gây ngạc nhiên cho khán giả. Thế rồi tiếng đàn vang lên và Phó An My cùng các cung văn và nhạc công đã cuốn người xem vào một thế giới đầy mê hoặc với những cung bậc cảm xúc đa chiều để rồi phải thốt lên: hết rồi ư!? 

Từ sự uy nghiêm và huyền bí khi thỉnh mẫu, đến vẻ đẹp hào hoa của Ông Hoàng bảy và mười hai cô tiên, cho đến vẻ đẹp mê hồn của cô Bơ và những xúc cảm vừa huyền bí đến lạnh người vừa tưng bừng, tinh nghịch của Cậu bé đồi ngang (Phó An My đã từng có cảm giác một cậu bé người âm chạy vụt qua sân khấu khi cô tập luyện phần này), tất cả được truyền tới người xem một cách hoàn hảo qua ‘‘cô đồng’’ Phó An My. Phần mở đầu mang đậm chất huyền bí với những nốt nhạc mạnh mẽ và không dễ nghe với phong cách cận đại. Sang đến phần Ông Hoàng bảy thì phong cách âm nhạc đã trở về lãng mạn khiến người nghe chìm trong khoan khoái, đặc biệt là phần đối thoại đầy mầu sắc giữa cây piano và những đoạn hát miêu tả mười hai cô tiên theo ông Hoàng bảy. Đây chính là phần đối thoại rõ nét nhất khi hình ảnh của mỗi nhân vật sau khi đã xuất hiện trong lời hát chầu văn được hoàn nguyên qua những nốt nhạc piano khi khoan thai, lúc dìu dặt. Phần thứ ba đặc tả vẻ đẹp đến mê hồn của cô Bơ là một đỉnh cao của âm nhạc lãng mạn. Từ vẻ đẹp của cô Bơ con vua Thủy tề đến những mái chèo khoan nhặt của cô thậm chí cả đến những giọt nước tóe lên từ mái chèo của cô đều được lột tả qua dòng suối nhạc ngọt ngào của cây piano. Phó An My và các cộng sự đã thành công trong một show diễn hoàn hảo cả về kỹ thuật và thiết kế sân khấu. 

Không gian sân khấu được xử lý khéo với ba cung văn được đưa lên giá cao hơn 3 mét ngự trị và bao quát toàn sân khấu, rất gần với cách bài trí phủ điện của đạo mẫu, sàn diễn được phủ thảm đen khiến không gian càng trở nên thăm thẳm, cuối cùng, chỉ vần một vài luồng sáng rọi từ trên xuống ngay lập tức đã tạo nên một cảm giác tâm linh rõ rệt. Trong toàn bộ phần mở đầu Nghinh Thần và giá một Mẫu cửu trùng thiên, một cảm giác âng ấng mơ hồ xâm chiếm toàn bộ khán phòng.  Bốn chiếc áo hầu đồng được hạ từ trên xuống trong màn khói đã trở thành một món quà cho cánh báo ảnh đang ẩn hiện khắp khán phòng. Ánh sáng trong đêm diễn được nhiếp ảnh gia Xuân Trường – người đảm nhận phần thiết kế sân khấu và đạo diễn ánh sáng - xử lý một cách hợp lý. Trong chương trình: cung văn, dàn nhạc, phó An My đều không di chuyển, chọn ánh sáng sáng vàng mộc mạc sẽ giúp người xem tập trung hơn vào âm nhạc mà không bị phân tán sự chú ý – anh chia sẻ. Thực tế đêm diễn đã chứng minh đây là một quyết định đúng đắn. Với cách bố trí 3 cung văn uy nghiêm ở trên cao, ánh sáng tối giản tạo điều kiện tối đa cho âm nhạc được truyền tới người xem một cách tốt nhất. Bằng việc xen kẽ phong cách âm nhạc cận đại và lãng mạn, Đặng Tuệ Nguyên đã cho thấy anh thực sự quan tâm đến công chúng khi mở rộng cửa cho khán giả bước vào thế giới âm nhạc của mình. Không khăng khăng giữ lấy phong cách cận đại vốn là ‘‘món ăn khó nuốt’’ với đa phần người nghe, anh đã cho vào những trường đoạn mang đậm chất trữ tình, lãng mạn ‘‘dễ vào’’ hơn với người nghe. Đây là một quyết định không dễ dàng nhưng đúng đắn bởi một tác phẩm dù hay đến mấy mà khiến người nghe cảm thấy ‘‘cái này không dành cho mình’’ thì sự thành công khó thể trọn vẹn. Các nhà tổ chức chương trình cũng sản xuất một DVD tư liệu giúp khán giả có thể hiểu hơn về tác phẩm và quá trình dựng show cũng như thưởng thức toàn bộ show diễn đã được tổ chức tại Rạp Công nhân trước đó. 

Cuộc đối thoại đã có thể hoàn hảo hơn khi trong phần đối thoại ở giá Ông Hoàng Bảy, ánh sáng được di chuyển luân phiên giữa cây piano và cung văn chứ không chỉ tập trung vào piano. Âm lượng quá lớn ở đoạn kết đã phần nào làm mất đi sự hòa hợp cần thiết khi tất cả các nhạc cụ và người hát cùng lên tiếng. 

Sau những thể nghiệm kết hợp piano với Tuồng, hò Huế, hát Cọi (dân tộc Tày), với Bóng - Phó An My và Đặng Tuệ Nguyên đã khẳng định xu hướng kết hợp tinh hoa văn hóa dân tộc với ngôn ngữ âm nhạc hiện đại. Rất cần những buổi biểu diễn như vậy để đưa ra một diện mạo mới, hiện đại, cập nhật mà vẫn rất Việt Nam tại các trung tâm văn hóa Việt Nam trên thế giới – một phần việc rất cần sự quan tâm của Bộ Văn hóa cũng như Bộ Ngoại giao. Dưới góc độ này, giá trị của Bóng còn vượt xa hơn thành công của một chương trình của một nghệ sỹ độc lập tự làm show cho mình.

Hà Nội 24/8/2011