Năng đoạn kim cương – Túi khôn của đức Phật dành cho các doanh nhân

Năng đoạn kim cương –

Túi khôn của đức Phật dành cho các doanh nhân

Là một người quản lý, bạn sẽ nói gì khi ai đó nói rằng muốn có những nhân viên tận tụy bạn hãy đối xử thật tốt với chính gia đình bạn! Rằng trong tuyển dụng, tiêu chí quan trọng số một không phải là năng lưc của ứng viên mà là việc người đó làm gì khi có thời gian rảnh? Rằng việc kinh doanh của bạn thuận lợi hay khó khăn phụ thuộc vào việc bạn nghĩ tốt hoặc xấu về môi trường và những người xung quanh bạn? Rằng việc bạn vừa bị lừa chính là do bạn đã nói dối ai đó trong quá khứ? Nếu trên đây là câu nói của một kẻ vô danh tiếu tốt chắc hẳn bạn sẽ cười và bỏ đi, nhưng nếu đó là lời khuyên của một người đã tốt nghiệp đại học Priceton danh tiếng của Mỹ, phó chủ tịch của một công ty có doanh thu hơn 100 triệu đô la Mỹ mỗi năm, hẳn những lời khuyên của ông cũng có ít nhiều cơ sở.

Tác giả Michael Roach đã khéo léo lồng việc áp dụng những giáo lý của nhà Phật vào chuyện kinh doanh một cách khéo léo và đầy thuyết phục khi kể lại những câu chuyện hấp dẫn ít người biết đến của ngành kinh doanh và chế tác kim cương. Người đọc vừa du ngoạn trong thế giới kì bí ấy vừa chứng kiến hiệu quả của các giáo lý ấy khi được áp dụng trên thực tế.

Cuốn sách thú vị mở đầu bằng lời giải thích ý nghĩa của tiêu đề: Năng đoạn kim cương. Đây là tên một cuốn sách in cổ nhất thế giới ra đời vào năm 868, trên đó ghi lại những lới dạy uyên thâm của Đức Phật cách đây bốn ngàn năm và có giá trị thiêng liêng như kinh thánh trong nhiều gia đình tại Đông Bắc và Trung Á. Kim cương là thứ rắn nhất trên hành tinh và gần nhất với khái niệm tối hậu; Năng đoạn có nghĩa là có thể chặt ra được. Năng đoạn kim cương chứa những bí ẩn của một sức mạnh tuyệt đối có thể chặt được kim cương đó chính là sự thông tuệ. Năng lực thành công luôn tiềm tàng trong mỗi con người, nó ở quanh ta vào mọi lúc, mọi nơi, nếu chúng ta biết khai thác nó, thành công sẽ nằm trong tay ta. Vấn đề là khả năng này thường vô hình đối với ta, Năng đoạn kim cương dạy cho chúng ta làm sao để thấy được tiềm năng này và vượt qua khả năng gần như tối hậu của kim cương bằng sức mạnh trong chính ta.

            Cần tránh một nhận thức thông thường là Phật giáo không liên quan đến kinh tế. Phật giáo luôn luôn dạy rằng có một khoảng thời gian và không gian để sống đời của một Tỳ Kheo ẩn dật, tách biệt với thế giới ngõ hầu học tập phục vụ cho đời. Nhưng để phục vụ cuộc đời ta phải ở trong thế gian. Tác giả nhắc lại rằng những người lãnh đạo Phật giáo trong thời gian đầu đều có nguồn gốc hoàng tộc, những người lãnh đạo đời sống kinh tế và chính trị của các quốc gia nhỏ ở Ấn Độ thời ấy. Họ đóng vai trò giống như cộng đồng doanh nghiệp ở Phương Tây bây giờ. Tác giả khẳng định những nhà doanh nghiệp lớn nhất đều có một năng lực nội tại thâm sâu - họ khao khát, như tất cả chúng ta nhưng có lẽ còn mạnh hơn - sống một đời sống tâm linh thực sự. Họ nhìn thấy thế giới nhiều hơn tất cả chúng ta; họ biết thế giới có thể cho và không cho họ những gì. Năng đoạn kim cương vốn được dành cho những người này – tài năng, kiên quyết và hiểu biết. Duy trì một đời sống tâm linh lành mạnh thực sự cần thiết với sự nghiệp  kinh doanh của bạn. Theo Michael Roach, mọi sự vật hiện tượng đều có tính không - trống rỗng. Chính chúng ta là người đổ đầy các khái niệm tốt-xấu vào trong đó. Việc mua một tòa nhà để làm trụ sở công ty có thể là việc tốt cho các nhân viên vì có chỗ làm việc rộng rãi hơn, một số người đi làm gần hơn nhưng một số người sẽ đi làm xa hơn và nếu giá đất tụt xuống hay các nhà cung cấp rút ngắn thời gian cho công ty nợ tín dụng vì nghĩ rằng công ty đang nhiều tiền thì đó lại là một việc xấu cho công ty. Trong công ty có người ‘’tốt’’ với bạn nhưng lại ‘’xấu’’ với người khác; việc yêu cầu các nhân viên tạp vụ dọn phòng thường xuyên hơn và kiêm luôn việc rửa cốc chén sẽ ‘’tốt ‘’ cho nhân viên văn phòng nhưng ‘’xấu’’ với những người làm tạp vụ. Các ví dụ kiểu này có thể nhân lên đến vô tận bởi rõ ràng không có sự ‘’gây bực bội’’ nào xuất phát từ một cá nhân hay sự việc cụ thể mà tất cả chỉ là cách chúng ta nhìn nó. Như vậy các sự việc bắt nguồn từ chính chúng ta. Mỗi sự việc xảy ra đều được ghi lại vào ‘’tâm’’ của chúng ta như một cái máy quay phim. Chính chúng ta là người quyết định sẽ quay hình ảnh ấy như thế nào. Một dấu ấn đẹp sẽ dẫn đến những kết quả đẹp và ngược lại. Các dấu ấn được gieo vào đầu bạn như những hạt mầm, đến một lúc nào đó nó sẽ trở thành một cái cây cao. Nếu bạn chỉ nghĩ đến thất bại, dấu ấn thất bại được gieo vào tâm bạn và một ngày sẽ trở thành một gánh nặng đè lên sự nghiệp của bạn. Nếu trong khủng hoảng, việc đầu tiên bạn nghĩ đến là làm mọi cách để chi tiêu một cách bủn xỉn và cắt giảm, nó sẽ tạo ra một vòng xoáy đi xuống và nhấn chìm doanh nghiệp của bạn. Giả dụ như trong thời điểm khủng hoảng kinh tế hiện nay, nếu một doanh nghiệp khách sạn quyết định không bày hoa tươi ở sảnh đón tiếp và trong các nhà hàng, phục vụ ít đồ ăn và đồ uống, khi quyền lợi bị cắt giảm, khách sẽ đến ít đi, doanh thu càng ít, khách sạn sẽ lại càng phải cắt giảm hậu quả kéo theo là khôn lường.

            Như vậy, kết quả kinh doanh, không khí làm việc phụ thuộc vào chính bạn. Thể cách mà các sự việc xảy ra với bạn được tạo nên bởi các hạt mầm hay các dấu ấn mà trước kia bạn đã đặt trong tâm bạn, khi bạn đã nói, đã làm, đã nghĩ điều gì tốt hay xấu về người khác. Tác giả khuyến cáo: để kinh doanh thành công bạn hãy gieo những dấu ấn tốt về tài chính bằng cách duy trì sự hào phóng (không hoang phí); để sống ở một thế giới hạnh phúc hãy duy trì lối sống có đạo đức; để thấy mình hấp dẫn và khỏe mạnh về thể chất bạn hãy đừng bao giờ nổi giận… Nếu ai đó không giúp đỡ bạn và khi người đó cần mà bạn từ chối không giúp, chính lúc đó bạn đã đốt lên một dấu ấn mới trong tương lai khởi nguồn cho việc bạn sẽ bị một ai đó từ chối giúp đỡ trong tương lai. Vẫn trong phần 1 này, tác giả đưa ra cách giải quyết bằng cách áp dụng kinh Năng đoạn kim cương cho 47 vấn đề lớn trong kinh doanh và cuộc sống. Từ việc đầu tư không hiệu quả, thành viên ban lãnh đạo và nhân viên kèn cựa không hợp tác, các phương án kinh doanh thất bại, những người xung quanh và đối tác lừa gạt bạn, cho đến việc không ai tôn trọng lời bạn nói, hay bị cấp trên đối xử không công bằng, bạn cảm thấy thiếu thời gian để hưởng thụ hay cơ thể bạn quá mệt mỏi vì công việc. Đến đây bạn đã đi hết con đường thứ nhất: làm ra tiền.

Vậy thọ hưởng thành quả kinh doanh của bạn thì sao. Hãy khởi đầu ngày mới bằng thời gian tĩnh lặng đó có thể là vài phút tĩnh tâm tại nhà hay quãng thời gian trên đường đi làm, hay thời gian nhâm nhi ly cà phê buổi sáng để suy nghĩ về những điều sẽ làm sẽ xảy đến trong hôm nay và buổi tối xem xét lại các sự việc đã xảy ra. Hãy tạo một không gian tĩnh lặng chỉ có bạn, giữ lưng cho thẳng, tĩnh tâm và kiểm soát hơi thở dù chỉ là vài phút. Khi bạn làm thành thạo việc này thì tâm bạn và cái khả năng tương ứng để điều động việc kinh doanh của bạn sẽ nhanh nhẹn và khéo léo, mạnh mẽ như những vận động viên chuyên nghiệp. Hãy hình dung chính bạn là người từ bi và thông tuệ nhất mà bạn có thể tưởng tượng ra, nó sẽ gieo một dấu ấn rất mạnh mẽ trong tâm bạn để một lúc nào đó bạn sẽ được như thế. Tác giả giải thích thân thể và tinh thần bạn là một. Không thể có tinh thần sảng khoái trong một cơ thể mệt mỏi và ngược lại. Mỗi dấu ấn không tốt về tinh thần vì tức giận, phiền bực, ghen tị, mỗi ý nghĩ xấu để ‘’chơi khăm’’ người khác sẽ làm một cái gì đó trong thân thể bạn già cỗi đi, bị va chạm và đương nhiên cơ thể bạn là người chịu thiệt. Điều ngự được thân tâm chính là phương pháp dưỡng sinh và giải stress tốt nhất cho doanh nhân. Tác giả đưa ra phương pháp vòng tròn để làm việc và hưởng thụ một cách hiệu quả. Một số công ty lại cứ cố vắt cạn mọi thời gian rảnh rỗi của các giám đốc để rồi lại phải ngạc nhiên khi họ kiệt sức đến nỗi chẳng nghĩ ra được điều gì mới mẻ. Bạn có thể sắp xếp để nghỉ một ngày giữa tuần và đến với không gian yên lặng của riêng bạn: không sách báo, không tivi, không điện thoại, không tiếp khách…hãy định tâm một, hai tiếng sau đó chơi thể thao. Vào buổi tối, hãy cố gắng giúp đỡ ai đó về bất cứ việc gì: hàng xóm, gia đình, bạn bè, đội bóng khu bạn ở hay những người già trong khu phố tức là làm những việc thiện nguyện mà không mong chờ được đền ơn. Việc duy trì đều đặn ngày vòng tròn như thế nhằm rút chúng ta khỏi cái lối mòn của suy nghĩ kinh doanh và tách xa sự tập trung vào chính chúng ta. Làm được như thế, không có gì tạo cho bạn nhiều năng lực hơn trong công ty vào ngày hôm sau. Lão Tử đã nói: Biết dừng lại đúng lúc là người túc trí: ‘’Biết thế nào là đủ thì không nhục, biết thế nào nên ngừng thì không nguy...Biết thế nào là đủ thì sẽ thấy đủ, đợi cho có đủ thì bao giờ mới đủ‘’. Nếu cứ mải mê chạy theo lợi nhuận thì chẳng bao giờ thấy đủ, chẳng bao giờ thỏa mãn. Tác giả của cuốn sách nói: …Tóm lại, mục đích của kinh doanh, hay của trí tuệ cổ Tây tạng và thực ra là của mọi nỗ lực của con người, chính là làm cho chính chúng ta được phong phú – đạt được sự thịnh vượng, cả bên ngoài lẫn bên trong. Chúng ta chỉ có thể hưởng thụ sự thịnh vượng này nếu như chúng ta giữ được một mức độ cao về sức khỏe thể chất và tinh thần. Theo Phật giáo để cho một sự vật chấm dứt chẳng cần gì khác hơn là khiến nó bắt đầu. Sự nghiệp kinh doanh của bạn cũng sẽ chấm dứt vì bạn đã bắt đầu. Hãy cố gắng để cuộc đời và doanh nghiệp của bạn rốt cuộc sẽ có một ý nghĩa nào đó bởi vì chắc chắn một ngày kia chúng sẽ chấm dứt…chúng ta phải đi thẳng đến ngày kết thúc của chính công ty chúng ta và phải quay nhìn lại điều mà chúng ta đã làm. Phải chăng nó đã xứng đáng? Phải chăng nó là cách tốt nhất để trải qua một đời người ngắn ngủi và quý báu? Hãy bắt đầu từ những việc nhỏ nhất: sắp xếp lại và bỏ đi những thứ không thực sự cần thiết. Tâm của bạn cũng giống như ổ cứng máy tính, càng nhiều chỗ trống nó sẽ chạy càng nhanh, càng hiệu quả.

            Người Tây Tạng có một tập tục rất thú vị. Họ mang theo mình một túi sỏi đen và một túi sỏi trắng. Mỗi khi làm việc tốt hoặc có một ý nghĩ tốt, họ bỏ sỏi trắng vào một túi. Mỗi khi làm việc không tốt hoặc có ý nghĩ xấu, họ bỏ vào túi một viên sỏi đen. Mục tiêu là phải làm giảm số lượng sỏi đen trong túi họ. Mỗi chúng ta hãy có một túi sỏi đen và sỏi trắng tưởng tượng mang đến công ty và cố gắng để không có viên sỏi đen nào bị lấy ra khỏi túi. Đó cũng chính là cách tốt nhất để có một thành công hoàn hảo cả trong thân thể và tâm trí.

Hà Nội 12 tháng 7 năm 2009

Nguyễn Đình Thành

* Sách do Thái Hà Book và NXB Tri Thức ấn hành, bản dịch của Trần Tuấn Mẫn.

(ghi chú: tác giả quyển sách này bị nhiều người theo Mật Tông liệt vào black list, các bạn chỉ nên đọc những gì ông ấy viết trong này, cẩn trọng khi theo những lời khuyên hay chỉ dẫn khác của tác giả trong các trường hợp khác.)